Het belang van psychologische veiligheid op het werk

We hebben het vaak over de verwachting dat werknemers zich volledig moeten inspannen om naar het werk te gaan. Maar wat gebeurt er als medewerkers het gevoel hebben dat ze dit niet kunnen? In sommige organisaties zijn er factoren die voorkomen dat mensen zich veilig voelen om volledig bij te dragen op het werk. Dit wordt ook wel een gebrek aan psychologische veiligheid genoemd.

In deze blogpost bekijken we waarom werknemers zich veilig moeten voelen op het werk. Welk soort gedrag ertoe kan leiden dat mensen zich zo voelen. En onderzoeken we de bedrijfseffecten op de lange termijn als psychologische veiligheid niet kan worden bereikt.

Waarom psychologische veiligheid belangrijk is

Volgens een onderzoek van McKinsey is 89% van de werknemers van mening dat psychologische veiligheid op de werkplek essentieel is. De gegevens bevestigen het feit dat het een fundamentele behoefte van werknemers is.

Om gedachten, ideeën en meningen vrijelijk en zonder angst voor repercussies te kunnen delen. Toch doen veel organisaties dit verkeerd en slagen ze er niet in een cultuur te creëren waarin werknemers zich veilig voelen om hun mening te uiten.

Psychologische veiligheid heeft sterke banden met leren en ontwikkelen en met goed presterende mensen. Veiligheid op het werk leidt tot groei, ontwikkeling en verbeterde productiviteit. Organisaties presteren alleen sterk als hun mensen gemotiveerd zijn om het beste uit zichzelf te halen.

Een veilige ruimte om vragen te stellen

Om werknemers hun beste werk te laten doen, moeten ze zich verbonden voelen. Alsmede gerespecteerd en vertrouwd worden door hun collega’s en hun leider. Wanneer werknemers zich zonder angst kunnen uitspreken, ontstaat er een sterkere, diversere, inclusievere en innovatieve omgeving.

Het belang van psychologische veiligheid op het werk is dat het leidt tot productieve en effectieve teams.

Wat gebeurt er als werknemers zich niet psychologisch veilig voelen op het werk?

Wanneer organisaties er niet in slagen een veilige werkomgeving te bieden, kunnen negatieve acties en gedragingen snel leiden tot een giftige werkplek.

Tegenwoordig hechten veel bedrijven waarde aan veiligheid op de werkvloer. Mede door deze trend zijn er ook veel bedrijven die onafhankelijk onderzoek voor je kunnen doen binnen het bedrijf. Zo kun je ervaren hoe je bedrijf ervoor staat en kun je mooie vervolgstappen ondernemen.

Mensen die in een psychologisch onveilige of giftige cultuur werken, kunnen enkele of alle van de volgende gedragingen vertonen:

Een angst om naar het werk te gaan en een gevoel van kwetsbaarheid op het werk
Geen zelfvertrouwen hebben om te spreken of bij te dragen aan vergaderingen en discussies
Bang zijn voor de gevolgen van het maken van een fout of het nemen van een verkeerde beslissing
Onwil om hun ideeën te delen of vragen te stellen
Een voorkeur om alleen te werken in plaats van als onderdeel van een team
Overcommunicatie, b.v. het hele team op e-mails kopiëren uit angst om ongelijk te hebben.

Wat zorgt ervoor dat mensen zich onveilig voelen op het werk?

Wanneer we ons in welke situatie dan ook bedreigd voelen, gaan onze hersenen in de overlevingsmodus. Waar psychologische veiligheid op de werkplek ontbreekt, zullen werknemers zichzelf proberen te beschermen door zich terug te trekken. Weg van de omgang met bepaalde mensen of situaties, of door te proberen het bedrijf te verlaten. Het is onze natuurlijke vecht- of vluchtreactie.

Het verliezen van sleutelfiguren is een reëel bedrijfsrisico. Uit onderzoek blijkt dat het risico groter is onder vrouwen, gekleurde mensen, LGBTQ+-werknemers, mensen met een handicap en mensen met een economisch achtergestelde achtergrond. Uit onderzoek bleek dat het verbeteren van de psychologische veiligheid positieve resultaten oplevert voor alle werknemers, maar dat de positieve impact groter is voor diverse werknemersgroepen.

Er zijn verschillende leiderschapsgedragingen die ervoor zorgen dat werknemers zich psychologisch onveilig voelen op het werk. Al het gedrag dat in strijd is met uw bedrijfscultuur zal een schadelijk en langdurig effect hebben.

Leiderschapsgedrag dat bijdraagt aan slechte psychologische veiligheid zijn onder meer:

Managen door middel van angst, bedreigingen, pesten en intimidatie
Gezaghebbend leiderschap
Het ene zeggen en het andere doen
Bureaucratie en mensen door hoepels laten springen om vooruitgang te boeken
Slechte communicatieve vaardigheden – niet luisteren naar feedback of meningen waarderen die in tegenspraak zijn met die van henzelf
Informatie voor anderen achterhouden
Prestaties op microniveau beheren door wantrouwen jegens hun team
Het creëren van een schuldcultuur, geen verantwoordelijkheid voor hun daden, en het aanmoedigen van collega’s om hetzelfde te doen
Gebrek aan empathie, begrip en compassie
Het ontmoedigen van leren en ontwikkelen.
De zakelijke gevolgen op de lange termijn van slechte psychologische veiligheid

Wanneer werknemers dit soort leiderschapsgedrag ervaren, verliezen ze hun focus en motivatie en raken ze los van hun werk. De langetermijngevolgen hiervan zijn onder meer:

Lagere bijdragen en lage productiviteit
Problemen worden niet ter sprake gebracht of aangepakt
Een gebrek aan creativiteit en innovatie
Projecten lopen vast omdat medewerkers zich niet veilig voelen om beslissingen te nemen of risico’s te nemen
Medewerkers proberen geen nieuwe dingen uit angst om fouten te maken
Verminderd vertrouwen in senior leiderschap
Gebrek aan persoonlijke groei en loopbaanontwikkeling als gevolg van beperkt leren en ontwikkelen
Mentale gezondheidsproblemen
Verhoogde ziekte- en verzuimcijfers
Een team dat samenwerkt op een psychologisch veilige werkplek

Het creëren van een psychologisch veilige werkomgeving

Leiders spelen een sleutelrol bij het creëren van een psychologisch veilige werkomgeving en een bijpassende bedrijfscultuur. Door elke dag een gedeelde reeks waarden te creëren en duidelijk te zijn over het gedrag dat van elke medewerker (inclusief leiders) verwacht. Hierdoor voelt iedereen zich betrokken, verbonden en ondersteund. Een positieve bedrijfscultuur moedigt het gedrag aan dat een veilige plek creëert om te leren, bij te dragen en uit te dagen, zonder angst voor terugslag.

Natuurlijk is het veranderen van een bedrijfscultuur geen snelle oplossing. Het kost tijd, moeite, middelen en communicatie binnen de hele organisatie, te beginnen aan de top. Maar als werknemers zien dat hun leiders echte waarden en gedrag vertonen, zal het niet lang meer duren voordat zij dit voorbeeld volgen.